Bij een lineaire hypotheek ligt de nadruk op de aflossing van de lening. Doordat de schuld sterk afneemt, is ten opzichte van andere aflossingsvormen het te verwachten belastingvoordeel lager. Bij dit systeem liggen zowel de bruto als netto hypotheeklasten in het begin van de looptijd het hoogst. Wel zullen deze lasten geleidelijk dalen. Over de gehele looptijd van de lening gezien, wordt door de structuur van het aflossingspatroon (in vergelijking met andere constructies) bij een lineair afgeloste hypotheek de minste rente betaald. Naast rente en aflossing is veelal premie verschuldigd voor een aanvullend af te sluiten overlijdensrisicoverzekering

Annuïteitenhypotheek
Typerend voor een annuïteitenhypotheek is de constante bruto hypotheeklast zolang het te betalen rentepercentage gelijk blijft. In de beginjaren wordt hoofdzakelijk rente betaald en slechts weinig afgelost. De laatste jaren is de verhouding omgekeerd (veel aflossing en weinig rente). Hierdoor zal de netto hypotheeklast geleidelijk stijgen doordat het rentebestanddeel dat jaarlijks fiscaal aftrekbaar is steeds kleiner is. Omdat de eerste jaren weinig wordt afgelost daalt de schuld slechts langzaam. Relatief gezien wordt over de gehele looptijd aanzienlijk meer rente betaald dan bij een lineair afgeloste lening. Naast rente en aflossing is veelal premie verschuldigd voor een aanvullend af te sluiten overlijdensrisicoverzekering.

Traditionele levenhypotheek
Kenmerkend voor de levenhypotheek is dat gedurende de looptijd van de lening niet wordt afgelost. Met de te verwachten opbrengst van de afgesloten levensverzekering wordt een kapitaal opgebouwd om de lening aan het eind van de looptijd geheel of gedeeltelijk af te lossen. Naast de verschuldigde rente is ook premie verschuldigd voor aflossing en overlijdensrisicodekking. De bruto en netto hypotheeklast blijft constant zolang het te betalen rentepercentage niet verandert. Omdat de lening in principe pas op einddatum wordt afgelost, wordt de gehele looptijd van de lening rente over de volle hypotheeksom betaald. Fiscaal levert dit de maximale rente-aftrek op.

Aflossingsvrije hypotheek
Bij een aflossingsvrije hypotheek wordt volstaan met het betalen van rente. Aflossing van de lening gebeurt in principe aan het eind van de leningperiode of als het onderpand wordt verkocht. U bent dus gedurende de gehele looptijd van de lening rente verschuldigd over de volle hypotheeksom. Fiscaal levert dat dan ook de maximale aftrek op. Vergeleken met andere hypotheekvormen hebt u bij de aflossingsvrije hypotheek de laagste netto maandlasten. Een aflossingsvrije lening wordt over het algemeen ten hoogste tot 75% van de executiewaarde van het huis verstrekt.

Spaarhypotheek
Een spaarhypotheek is evenals een levenhypotheek een hypotheekvorm waarbij het te verwachten belastingvoordeel een doorslaggevende rol speelt. De lening wordt in principe pas op de einddatum afgelost. Daarom bent u gedurende de gehele looptijd rente verschuldigd over de volle hypotheek. Fiscaal levert dat dus de maximale aftrek op. De aflossing van de lening gebeurt met de gegarandeerde uitkering van de spaarpolis waar u gedurende de looptijd van de lening premie voor betaalt. In geval van overlijden voor de einddatum zal de lening over het algemeen geheel worden afgelost met de polisuitkering die dan plaats vindt. Meestal een opslag op de hypotheekrente van 0,2%.

Beleggingshypotheek universal life, unit linked (hybride)
Deze hypotheekvorm is een variant op de levenhypotheek: gedurende de looptijd van de lening wordt in principe niet afgelost; met de opbrengst van de verzekering op de einddatum kan de lening geheel of gedeeltelijk worden afgelost. Universal Life-verzekeringen onderscheiden zich van traditionele verzekeringen o.a. in de wijze van premiebepaling waardoor de verzekering sneller kan worden aangepast aan gewijzigde omstandigheden. De in de premie begrepen spaardelen worden belegd in aandelen of obligaties (unit linked) en vaak ook deels gespaard op een rekening met hypotheekrentevergoeding en opbrengstgarantie (indien zowel kan worden belegd als gespaard spreken we van een hybride product). De totale opbrengst op de einddatum is voor het niet gegarandeerde deel afhankelijk van het koersverloop gedurende de looptijd van de hypotheek: de hoogte en het karakter van de aandelenmix bepaalt het risico. De hoogte van de verschuldigde premie is sterk afhankelijk van het geprognosticeerde rendement. Hoe hoger de inschatting daarvan is, des te lager de verschuldigde premie. Houdt u er rekening mee dat in het verleden gerealiseerde rendementen geen garantie bieden voor de toekomst. Omdat de lening in principe pas op einddatum wordt afgelost, wordt de gehele looptijd van de lening rente over de volle hypotheeksom betaald. Fiscaal levert dit de maximale rente-aftrek op.

Een effectenhypotheek of een hypotheek waaraan een beleggingsrekening is verbonden, is in feite een aflossingsvrije geldlening die op einddatum geheel of gedeeltelijk wordt afgelost met de opbrengst van een eerste en/of periodieke inleg in een effectenportefeuille, al of niet in combinatie met een overlijdensrisicoverzekering.
Het resultaat van de belegde gelden is afhankelijk van het geprognosticeerde rendement van de effectenportefeuille. Om een optimaal rendement te behalen, zult u gedurende de looptijd van de lening voortdurend de spaar- en beleggingsmarkt in het oog moeten houden. Het opbouwen van de aflossing van de hypotheek brengt derhalve een aantal risico’s met zich mee.
Naast een rekening op basis van beleggingen bestaan er ook producten die gebaseerd zijn op sparen of een combinatie van sparen en beleggen kennen. Per 1 januari 2008 bestaat de mogelijkheid om een geblokkeerde spaarrekening (Spaarrekening Eigen Woning) of geblokkeerde beleggings-/effectrekening (Beleggingsrecht Eigen Woning) te openen. De inleg en het rendement mogen alleen worden aangewend om de eigenwoningschuld af te lossen. We spreken hier over het zg. Banksparen. Het product wordt zoals de Kapitaalverzekering Eigen Woning niet belast in Box 3 maar in Box 1 (en moet voldoen worden aan dezelfde eisen als de KEW). In het kader van Banksparen bieden enkele aanbieders producten aan waarmee tegen de hypotheekrente gespaard kan worden (zoals bij de spaarhypotheek en zg. hybride verzekeringen).
Omdat de lening in principe pas op einddatum wordt afgelost, wordt de gehele looptijd van de lening rente over de volle hypotheeksom betaald. Fiscaal levert dit de maximale rente-aftrek op.

Een krediethypotheek is in feite een lening zonder een vaste of verplichte aflossing. U spreekt met de geldverstrekker een zogenaamde kredietlimiet af. Dat wil zeggen dat u tot een bepaald bedrag (meestal tot maximaal 75% van de executiewaarde) geld op kunt nemen. Het bijzondere van een krediethypotheek is dat u eventueel afgeloste bedragen weer kunt opnemen. Alleen over de opgenomen bedragen betaalt u rente. Aflossing van de lening gebeurt in principe aan het eind van de leningsperiode of als het onderpand wordt verkocht. De rente van een krediethypotheek is vaak variabel.